1. Ένας, λοιπόν, και ο αυτός Θεός υπάρχει, ο οποίος τυλίγει τον ουρανό σαν βιβλίο¹ και ανακαινίζει το πρόσωπο της γής². Αυτός έκανε τα πρόσκαιρα για τον άνθρωπο, για να ωριμάσει και καρποφορήσει με αυτά την αθανασία, και άπλωσε επάνω του τα αιώνια από φιλανθρωπία· «Ίνα ενδείξηται τοις αιώσι τοις επερχομένοις τον ανέκφραστον πλούτον της χρηστότητος αυτού»³. Αυτόν κήρυξαν ο νόμος και οι Προφήται και ο Χριστός τον ομολόγησε ως Πατέρα του. Ο ίδιος, όμως, είναι και Δημιουργός. Και αυτός είναι ο υπεράνω όλων Θεός. Όπως λέγει ο Ησαΐας: «Εγώ μάρτυς, λέγει Κύριος ο Θεός, και ο παις μου, ον εξελεξάμην, ίνα γνώτε και πιστεύσητε και συνήτε ότι εγώ ειμί. Έμπροσθεν μου ουκ εγένετο άλλος Θεός και μετ' εμέ ουκ έσται. Εγώ ο Θεός και ουκ εστί πάρεξ εμού ο σώζων. Εγώ ανήγγειλα και έσωσα»⁴. Και πάλι: «Εγώ Θεός πρώτος και εις τα επερχόμενα εγώ ειμί»⁵. Δεν τα λέγει αυτά χωρίς κάποια αιτία, ούτε από υπερηφάνεια, ούτε διότι θέλει να καυχηθεί. Αλλά επειδή ήταν αδύνατο χωρίς τον Θεό να μάθωμε τον Θεό. Με τον Λόγο του διδάσκει τους ανθρώπους να μαθαίνουν τον Θεό. Σε αυτούς, λοιπόν, που δεν τα ξέρουν αυτά και γι' αυτό νομίζουν πως βρήκαν άλλον πατέρα, δικαίως θα μπορούσε κάποιος να πει: «Πλανάσθε μη ειδότες τας Γραφάς μηδέ την δύναμιν του Θεού»⁶.

2. Ο Κύριος, όμως, και Διδάσκαλος μας και την ανάσταση απέδειξε και τον Θεό φανέρωσε με την απάντηση που έδωσε στους Σαδδουκαίους, οι οποίοι έλεγαν ότι δεν υπάρχει ανάσταση⁷ και γι' αυτό δεν τιμούσαν τον Θεό και περιγελούσαν το νόμο. Τους είπε, λοιπόν: «Πλανάσθε μη ειδότες τας Γραφάς μηδέ την δύναμιν του Θεού. Περί γαρ της αναστάσεως των νεκρών ουκ ανέγνωτε το ρηθέν υπό του Θεού λέγοντος, εγώ ειμί ο Θεός Αβραάμ και ο Θεός Ισαάκ και ο Θεός Ιακώβ;»⁸. Και πρόσθεσε: «Ουκ εστί Θεός νεκρών, αλλά ζώντων»⁹. Διότι όλοι ζουν για τον Θεό¹⁰.

Με αυτά, οπωσδήποτε, κατέστησε φανερό ότι αυτός, που μίλησε από τη βάτο στο Μωυσή και φανέρωσε τον εαυτό του ως Θεό των πατέρων¹¹, είναι Θεός των ζώντων. Και ποιος είναι ο Θεός των ζώντων, αν δεν είναι ο Θεός, υπεράνω του οποίου δεν υπάρχει άλλος Θεός; Και ο προφήτης Δανιήλ, όταν ο Κύρος ο βασιλεύς των Περσών του είπε: «Διατί ου προσκυνείς τω Βηλ;». Αυτόν τον Θεό κήρυξε λέγοντας: «Ότι ου σέβομαι είδωλα χειροποίητα, αλλά τον ζώντα Θεόν τον κτίσαντα τον ουρανόν και την γην και έχοντα πάσης σαρκός κυριείαν»¹². Και πάλι είπε: «Κυρίω τω Θεώ μου προσκυνήσω, ότι ούτος εστί Θεός ζων»¹³. Ο ζων Θεός, λοιπόν, που προσκυνούσαν οι Προφήται, αυτός είναι ο Θεός των ζώντων. Και ο Λόγος του είναι αυτός, ο οποίος και στο Μωυσή μίλησε και τους Σαδδουκαίους διήλεγξε και την ανάσταση δώρισε και απέδειξε σε αυτούς, που ήσαν τυφλοί, και τα δύο· δηλαδή, και την ανάσταση και τον Θεό. Διότι, αν δεν είναι Θεός νεκρών, αλλά ζώντων, και ο ίδιος λέγεται Θεός των κοιμηθέντων πατέρων, χωρίς αμφιβολία ζουν για τον Θεό και δεν χάθηκαν, «της αναστάσεως υιοί όντες»¹⁴. Η ανάσταση, όμως, είναι ο Κύριός μας, όπως λέγει ο ίδιος: «Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή»¹⁵ Οι πατέρες δε είναι τέκνα του, διότι λέγει ο προφήτης: «αντί των πατέρων σου εγενήθησαν οι υιοί σου»¹⁶. Ο ίδιος, λοιπόν, ο Χριστός είναι μαζί με τον Πατέρα ο Θεός των ζώντων, που μίλησε στο Μωυσή και φανερώθηκε στους πατέρες.

3. Το αυτό δίδασκε, όταν έλεγε στους Ιουδαίους: «Αβραάμ ο πατήρ υμών ηγαλλιάσατο, ίνα ίδη την ημέραν την εμήν, και είδε και εχάρη»¹⁷. Γιατί άραγε; [«επίστευσε δε Αβραάμ τω Θεώ και ελογίσθη αυτώ εις δικαιοσύνην»¹⁸· Πρώτον μεν, διότι αυτός είναι ο Ποιητής ουρανού και γης, ο μόνος Θεός¹⁹· έπειτα δε, διότι θα κάνει το σπέρμα του σαν τα άστρα του ουρανού²⁰. Είναι αυτό που είπε ο Παύλος: «Ως φωστήρες εν κόσμω»²¹. Δικαίως, λοιπόν, ο Αβραάμ εγκατέλειψε την επίγειο συγγένεια, ακολούθησε τον Λόγο του Θεού και ξενιτεύθηκε μαζί του για να ζήση μαζί με Αυτόν²².

4. Δικαίως και οι Απόστολοι που κατάγονταν από τον Αβραάμ, εγκατέλειψαν το πλοίο και τον πατέρα τους και ακολούθησαν τον Λόγο²³. Δικαίως, λοιπόν, και εμείς, που έχουμε την ίδια πίστη με τον Αβραάμ, σηκώνουμε το σταυρό, όπως ο Ισαάκ φορτώθηκε τα ξύλα²⁴, και ακολουθούμε²⁵ τον Λόγο του Θεού]²⁶. Με τον Αβραάμ έμαθε από πριν ο άνθρωπος και συνήθισε να ακολουθεί τον Λόγο του Θεού. Γι' αυτό και ο Αβραάμ κατά την πίστη του ακολούθησε την εντολή του Λόγου του Θεού, [παραχωρώντας πρόθυμα ως θυσία στον Θεό το μονάκριβο και αγαπητό υιό του²⁷, για να ευδοκήσει και ο Θεός υπέρ του σπέρματος του Αβραάμ να δώσει οπωσδήποτε τον Μονογενή και αγαπητό Υιό του ως θυσία²⁸ για να λυτρωθούμε εμείς].

5. Ήταν, λοιπόν, προφήτης ο Αβραάμ και έβλεπε με το Πνεύμα την ημέρα της ελεύσεως του Κυρίου και την οικονομία του πάθους του. Επειδή δε με αυτό το πάθος επρόκειτο να σωθούν και ο ίδιος και όλοι όσοι πιστεύουν στον Θεό, όπως πίστευσε ο ίδιος, εσκίρτησε πάρα πολύ. Επομένως, δεν ήταν άγνωστος στον Αβραάμ ο Κύριος, του οποίου την ημέρα πόθησε αυτός να δει. Αλλά ούτε και ο Πατήρ του Κυρίου του ήταν άγνωστος. Διότι διδάχθηκε από τον Λόγο του Κυρίου και πίστευσε σε αυτόν. Γι' αυτόν το λόγο «και ελογίσθη αυτώ εις δικαιοσύνην»²⁹ από τον Κύριο. Διότι η πίστη προς τον ύψιστον Θεό δικαιώνει τον άνθρωπο. Και γι' αυτό έλεγε: «εκτενώ την χείρα μου προς τον Θεόν τον ύψιστον, ος έκτισε τον ουρανόν και την γην»³⁰. Όλα αυτά, όμως, επιχειρούν να ανατρέψουν εκείνοι οι κακόδοξοι, για ένα χωρίο, το οποίο, βεβαίως, δεν κατανοούν σωστά.

Σημειώσεις

1. Ησαΐας 34,4.

2. Ψαλμοί 103,30.

3. Εφεσίους 2,7.

4. Ησαΐας 43,10-12.

5. Ησαΐας 41,4.

6. Ματθαίος 22,29.

7. Ματθαίος 22,23.

8. Ματθαίος 22,31-32. Παράβαλλε Έξοδος 3,6.

9. Ματθαίος 22,32.

10. Λουκάς 20,38.

11. Έξοδος 3,4-6.

12. Δανιήλ Βηλ και Δράκων, 4-5.

13. Δανιήλ Βηλ και Δράκων, 25.

14. Λουκάς 20,36.

15. Ιωάννης 11,25.

16. Ψαλμοί 44,17.

17. Ιωάννης 8,56.

18. Γένεση 15,6· Ρωμαίους 4,3· Γαλάτας 3,6.

19. Γένεση 14,22.

20. Γένεση 15,5.

21. Φιλιππισίους 2,15.

22. Γένεση 12,1-5.

23. Ματθαίος 4,22.

24. Γένεση 22,6.

25. Ματθαίος 16,24.

26. Catena in Genesim.

27. Γένεση 22,1-13.

28. Ιωάννης 3,16.

29. Γένεσις 15,6· Ρωμαίους 4,3· Γαλάτας 3,6.

30. Γένεση 14,22.